Sectorprognoses: coronamaatregelen zorgen voor uiteenlopende groeiverwachtingen in 2021 en 2022
Economisch Kwartaalbericht
Naar de overzichtspagina van het Economisch Kwartaalbericht
- De impact van de coronacrisis verschilde het afgelopen jaar per sector
- In het eerste kwartaal van dit jaar zullen de maatregelen met name de groei in de handel en de horeca drukken
- We gaan ervan uit dat er in het tweede kwartaal geleidelijk meer versoepelingen komen
- Niet alle sectoren herstellen dit jaar volledig van hun krimp in 2020
- In een aantal sectoren is er ruimte voor groei vergeleken met 2019
- Het stikstofdebacle heeft in 2021 nog een negatieve uitwerking op de bouw, maar 2022 biedt voor deze sector meer perspectief
De coronacrisis dreef de sectoren uiteen maar de vooruitzichten zijn beter
Afgelopen jaar heeft de coronacrisis een aantal sectoren erg hard geraakt. Dit zien we terug in de cijfers over 2020. Zo kromp de toegevoegde waarde in de horeca met circa 41 procent en zag de vervoersector ongeveer 16 procent van zijn productie verdampen.
Andere sectoren konden hun productie ondanks corona nog aardig op peil houden, zoals de handel en de ICT. Wel zagen we in deze sectoren grote verschillen tussen de branches. Binnen de handel deden de supermarkten het bijvoorbeeld erg goed, maar moesten de kledingwinkels het ontgelden.
Voor het tweede kwartaal van dit jaar verwachten we dat er geleidelijk meer versoepelingen komen. We gaan ervan uit dat aan het eind van dit jaar voldoende mensen zijn gevaccineerd, zodat de overheid alle restricties kan loslaten. Dit jaar zullen beperkende maatregelen het herstel dus nog remmen. Daarnaast hebben we in het eerste kwartaal nog te maken met extra strenge maatregelen die met name de horeca en de handel in de weg zitten. Delen van deze sectoren zijn het gehele kwartaal bijna volledig dicht.
Onze verwachtingen voor de toegevoegde waarde van sectoren staan in tabel 1. De omzetprognoses voor de deelsectoren zijn hier te vinden en de macro-economische verwachtingen voor onder andere de Nederlandse export, consumptie en investeringen staan hier.
*De 2020 realisaties van deze sectoren zijn een inschatting op basis van samengestelde realisaties, zoals gerapporteerd door het CBS. Bron: RaboResearch in samenwerking met Rabobank Sectormanagement
In het eerste kwartaal houden de coronamaatregelen sommige sectoren fors in hun greep
In het eerste kwartaal van dit jaar is bijna de gehele horecasector dicht. Dit heeft uiteraard een negatieve weerslag op de prognose voor 2021. De kwartalen erna is er nog weinig ruimte voor herstel, omdat de afstandsregels vermoedelijk nog tot ver in het jaar intact blijven. Hierdoor denken we dat de horecasector in 2021 slechts met circa 7 procent groeit, nadat in 2020 meer dan een derde van de productie is verdampt. In 2022 verwachten we meer herstel te zien. We gaan ervan uit dat de sector dan met ongeveer 40 procent jaar-op-jaar groeit, waardoor het productieniveau van de horeca nog zo’n 10 procent onder dat van 2019 blijft.
De sluiting van niet-essentiële winkels drukt ook de prognose voor de handel. Het gaat om een grote sector waaronder veel verschillende deelsectoren vallen. Zo behoren zowel de supermarkten als de kledingwinkels tot deze sector, maar ook de groothandels. De sluiting van de winkels heeft in het eerste kwartaal voornamelijk een negatieve impact op de non-food detailhandel en de daaraan leverende non-food groothandels. In totaal verwachten we dat de handel in 2021 met ongeveer 2 procent groeit en in 2022 waarschijnlijk met 3 procent.
Bron: IHS MarkitEind 2020 zat de industrie alweer op het productieniveau van voor corona, waarmee de sector heeft laten zien weerbaar te zijn. Met een positieve vertrouwensindicator (figuur 1), verwachten we dat deze groei dit jaar doorzet. Wel zal ook voor de industrie de start van 2021 vermoedelijk moeizaam verlopen. In de landen om ons heen verwachten we namelijk nog negatieve bbp-cijfers in het eerste kwartaal, wat de buitenlandse vraag naar onze industrie dempt. We voorzien dit jaar een groei van circa 4 procent en volgend jaar een groei van 3 procent.
Dit jaar is er ook ruimte voor groei voorbij het pre-corona niveau
Behalve de industrie was ook de ICT-sector de coronamalaise eind 2020 al te boven. Met name de IT-dienstverlening herstelde snel en doet het momenteel goed. Onze initiële verwachting dat deze branche zou lijden onder de kostenbesparingen van bedrijven bleek ongegrond. We verwachten dan ook dat de gehele sector informatie en communicatie dit jaar met circa 4 procent groeit. Vermoedelijk zal de sector deze positieve trend voortzetten en in 2022 een groei noteren van ongeveer 3 procent.
Ook de landbouw was eind vorig jaar de relatief kleine coronadip alweer te boven. Ondanks een moeilijke periode aan het begin van 2020 voor onder meer de sierteelt was een groot deel van de sector redelijk immuun voor de economische crisis. Enkele kleinere deelsectoren zoals vleeskuikens en kalveren hebben langer last van de coronacrisis en vertonen een trager herstel. Voor de landbouw verwachten we dit jaar een half procent groei en 1 procent groei in 2022, in lijn met het langjarige gemiddelde.
Ook voor de specialistische zakelijke dienstverlening, waartoe de advocaten- en accountantskantoren behoren, voorzien we positieve jaar-op-jaar-cijfers in 2021 en 2022.
Niet alle sectoren herstellen in 2021 volledig
De sector overige zakelijke dienstverlening bevat uiteenlopende deelsectoren. Zo behoren de uitzendbureaus en de reisbureaus tot deze sector. Deze branches hebben het afgelopen jaar rake klappen gekregen. En terwijl de uitzendbureaus er dit jaar naar verwachting weer aardig bovenop komen, zal een volledig herstel voor de reisbureaus nog op zich laten wachten. Want het duurt waarschijnlijk nog lang voordat het (internationale) toerisme weer volledig op gang komt. Al met al herstelt de sector overige zakelijke dienstverlening zich vermoedelijk pas in 2022 volledig.
Ook de vervoersector zal de krimp door corona dit jaar waarschijnlijk nog niet te boven komen. Grotendeels komt dat door het vervoer door de lucht, dat net als de reisbureaus nog last heeft van het afgenomen toerisme.
Het stikstof-obstakel zit de bouw dit jaar nog in de weg
Bron: CBSDe enige sector die duidelijk een ander patroon laat zien, is de bouw. Dit komt doordat de coronacrisis hier minder bepalend is dan de stikstofproblematiek. Zo daalde het aantal afgegeven bouwvergunningen in de woonsector halverwege 2019 fors (figuur 2). En aangezien het ongeveer anderhalf tot twee jaar duurt voordat een woning wordt opgeleverd, verwachten we dat de woningbouwproductie ook dit jaar nog last heeft van de lagere vergunningenafgifte in 2019.
Bron: Europese CommissieBehalve de woningbouw ondervindt ook de wegenbouw nog problemen vanwege stikstof. Zo heeft de Raad van State onlangs het project om wegen rondom Arnhem te verbreden en te verlengen opgeschort omdat de stikstofrekenmethode niet voldoende bleek. Deze uitspraak zal waarschijnlijk ook andere infraprojecten benadelen. We verwachten dat de gehele bouwsector in 2021 krimpt met 4 procent (jaar-op-jaar).
De vooruitzichten voor 2022 zijn gunstiger. Onder meer het grote woningtekort verklaart vermoedelijk het positieve sentiment onder bouwers (figuur 3). We verwachten voor 2022 dan ook een productietoename in de bouw van ongeveer 4 procent.
Naar de overzichtspagina van het Economisch Kwartaalbericht