EU in je binnenzak
Column
Half zeven, woensdagmorgen. In een overvolle trein onderweg naar het werk werp ik nog een laatste blik op mijn Facebook nieuwsoverzicht. Na een half uur driftig scrollen komt er een melding op het scherm: ”10 procent batterijlading over”. In paniek zoek ik naar een oplader in mijn tas, om tot de conclusie te komen dat hij nog thuis op mijn nachtkastje ligt. Gelukkig hebben mijn collega’s dezelfde oplader, want hoe kom ik de dag door zonder mijn telefoon?
Maar wat heeft de Europese Unie (EU) te maken met dit verhaal? In juni 2009 heeft de EU een memorandum van overeenstemming (MvO) gesloten met de belangrijkste producenten van mobiele telefoons. Samen zijn deze producenten verantwoordelijk voor 90 procent van de totale markt voor mobiele telefoons in de EU. Het doel van deze overeenstemming was om vanaf 2011 alle nieuwe smartphones die in de EU worden verkocht compatibel te maken met een micro-usb-oplader. Dit beleid wordt ook wel ‘common charger’ genoemd, of uniforme oplader. De oplader is ontwikkeld in opdracht van de EU, om kwaliteit en gebruiksgemak voor de consument te garanderen. Bovendien zorgt dit beleid ervoor dat de hoeveelheid elektronisch afval dat we produceren afneemt, aangezien oude opladers relevant blijven. Voorafgaand aan deze overeenstemming had namelijk een groot deel van de producenten een eigen oplader of zelfs meer opladers.
De afspraak in de MvO is opgesteld op een dusdanige manier dat alle mobiele telefoons die in de EU worden verkocht oplaadbaar moeten zijn met een micro-usb-kabel. De iPhone-gebruikers onder ons kunnen beamen dat zij een micro-usb-kabel niet (direct) kunnen gebruiken. Apple heeft de regeling weliswaar ondertekend, maar omzeilt deze door een extra opzetstukje (adapter) aan te bieden om tussen de micro-usb-kabel en de iPhone te plaatsen.
Hoewel de overeenstemming op vrijwillige basis was, zijn de gevolgen aanzienlijk. In een periode van twee jaar (2011-2013) is de hoeveelheid smartphones die compatible zijn met micro-usb van 80 procent van alle verkochte toestellen toegenomen naar 99 procent. Daarbij wordt geschat dat het aantal los verkochte opladers is gehalveerd (± 13,5 miljoen stuks resterend). Als gevolg hiervan zou het gebruik van ruwe grondstoffen zijn afgenomen met 400 tot 1.300 ton (2011-2013) (RPA, 2014). Dat de producenten bereid waren tot een vrijwillige afspraak illustreert ook de onderhandelingskracht van de EU. Die kan immers onderhandelen namens een markt van circa 500 miljoen inwoners.
Ook de hoeveelheid elektronisch afval neemt af. De exacte afname is lastig meetbaar, omdat de gemiddelde gebruiker ruim twee jaar in bezit is van een mobiel toestel. En wie een nieuwe telefoon koopt, gooit niet meteen de oude oplader weg. Maar volgens schattingen omvat de afname circa 51.000 ton per jaar (Europese Commissie, 2016).
Het gaat nog eenvoudiger worden. Want inmiddels is in de EU in 2014 een nieuwe richtlijn (BIS/13/1164) geïmplementeerd, waarin het verplicht wordt om de universele poort te gebruiken in alle nieuwe toestellen (Wired, 2014). Alle lidstaten moeten deze regeling opnemen in hun nationale regelgeving in 2016. Vervolgens hebben de producenten een jaar om de nieuwe producten aan te passen. Naar verwachting zal Apple de producten in 2017 daadwerkelijk aan moeten passen (CNET, 2013).
Literatuur
CNET (2013) EU wants all companies, ahem Apple, to use standard charger. Cnet.com, 26 september 2013
Europese Commissie (2016) One mobile phone charger for all campaign. Ec.europa.eu, 21 december 2016
Risk & Policy Analysts (2014) Study on the Impact of the MoU on Harmonisation of Chargers for Mobile Telephones and to Assess Possible Future Options.
Wired (2014) Eu votes in favour of universal mobile charger. Wired.com, 14 december 2016